THE CONSTITUTION OF THE REPUBLIC OF POLAND
of 2nd April, 1997
[Polish and French versions below]
Chapter VII: LOCAL GOVERNMENT
Article 163
Local government shall perform public tasks not reserved by the Constitution or statutes to the organs of other public authorities.
Article 164
The commune (gmina) shall be the basic unit of local government.
Other units of regional and/or local government shall be specified by statute.
The commune shall perform all tasks of local government not reserved to other units of local government.
Article 165
Units of local government shall possess legal personality. They shall have rights of ownership and other property rights.
The self-governing nature of units of local government shall be protected by the courts.
Article 166
Public duties aimed at satisfying the needs of a self- governing community shall be performed by units of local government as their direct responsibility.
If the fundamental needs of the State shall so require, a statute may instruct units of local government to perform other public duties. The mode of transfer and manner of performance of the duties so allocated shall be specified by statute.
The administrative courts shall settle jurisdictional disputes between units of local government and units of government administration.
Article 167
Units of local government shall be assured public funds adequate for the performance of the duties assigned to them.
The revenues of units of local government shall consist of their own revenues as well as general subsidies and specific grants from the State Budget.
The sources of revenues for units of local government shall be specified by statute.
Alterations to the scope of duties and authorities of units of local government shall be made in conjunction with appropriate alterations to their share of public revenues.
Article 168
To the extent established by statute, units of local government shall have the right to set the level of local taxes and charges.
Article 169
Units of local government shall perform their duties through constitutive and executive organs.
Elections to constitutive organs shall be universal, direct, equal and shall be conducted by secret ballot. The principles and procedures for submitting candidates and for the conduct of elections, as well as the requirements for the validity of elections, shall be specified by statute.
The principles and procedures for the election and dismissal of executive organs of units of local government shall be specified by statute.
The internal organizational structure of units of local government shall be specified, within statutory limits, by their constitutive organs.
Article 170
Members of a self-governing community may decide, by means of a referendum, matters concerning their community, including the dismissal of an organ of local government established by direct election. The principles of and procedures for conducting a local referendum shall be specified by statute.
Article 171
The legality of actions by a local government shall be subject to review.
The organs exercising review over the activity of units of local government shall be: the Prime Minister and voivods and regarding financial matters - regional audit chambers.
On a motion of the Prime Minister, the Sejm may dissolve a constitutive organ of local government if it has flagrantly violated the Constitution or a statute.
Article 172
Units of local government shall have the right to associate.
A unit of local government shall have the right to join international associations of local and regional communities as well as cooperate with local and regional communities of other states.
The principles governing the exercise of the rights referred to in paras. 1 and 2 above by units of local government shall be specified by statute.
KONSTYTUCJA
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
z dnia 2 kwietnia 1997 r.
Rozdział VII: SAMORZĄD TERYTORIALNY
Art. 163.
Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych.
Art. 164.
Podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gmina.
Inne jednostki samorządu regionalnego albo lokalnego i regionalnego określa ustawa.
Gmina wykonuje wszystkie zadania samorządu terytorialnego nie zastrzeżone dla innych jednostek samorządu terytorialnego.
Art. 165.
Jednostki samorządu terytorialnego mają osobowość prawną. Przysługują im prawo własności i inne prawa majątkowe.
Samodzielność jednostek samorządu terytorialnego podlega ochronie sądowej.
Art. 166.
Zadania publiczne służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej są wykonywane przez jednostkę samorządu terytorialnego jako zadania własne.
Jeżeli wynika to z uzasadnionych potrzeb państwa, ustawa może zlecić jednostkom samorządu terytorialnego wykonywanie innych zadań publicznych. Ustawa określa tryb przekazywania i sposób wykonywania zadań zleconych.
Spory kompetencyjne między organami samorządu terytorialnego i administracji rządowej rozstrzygają sądy administracyjne.
Art. 167.
Jednostkom samorządu terytorialnego zapewnia się udział w dochodach publicznych odpowiednio do przypadających im zadań.
Dochodami jednostek samorządu terytorialnego są ich dochody własne oraz subwencje ogólne i dotacje celowe z budżetu państwa.
Źródła dochodów jednostek samorządu terytorialnego są określone w ustawie.
Zmiany w zakresie zadań i kompetencji jednostek samorządu terytorialnego następują wraz z odpowiednimi zmianami w podziale dochodów publicznych.
Art. 168.
Jednostki samorządu terytorialnego mają prawo ustalania wysokości podatków i opłat lokalnych w zakresie określonym w ustawie.
Art. 169.
Jednostki samorządu terytorialnego wykonują swoje zadania za pośrednictwem organów stanowiących i wykonawczych.
Wybory do organów stanowiących są powszechne, równe, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym. Zasady i tryb zgłaszania kandydatów i przeprowadzania wyborów oraz warunki ważności wyborów określa ustawa.
Zasady i tryb wyborów oraz odwoływania organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego określa ustawa.
Ustrój wewnętrzny jednostek samorządu terytorialnego określają, w granicach ustaw, ich organy stanowiące.
Art. 170.
Członkowie wspólnoty samorządowej mogą decydować, w drodze referendum, o sprawach dotyczących tej wspólnoty, w tym o odwołaniu pochodzącego z wyborów bezpośrednich organu samorządu terytorialnego. Zasady i tryb przeprowadzania referendum lokalnego określa ustawa.
Art. 171.
Działalność samorządu terytorialnego podlega nadzorowi z punktu widzenia legalności.
Organami nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego są Prezes Rady Ministrów i wojewodowie, a w zakresie spraw finansowych regionalne izby obrachunkowe.
Sejm, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może rozwiązać organ stanowiący samorządu terytorialnego, jeżeli organ ten rażąco narusza Konstytucję lub ustawy.
Art. 172.
Jednostki samorządu terytorialnego mają prawo zrzeszania się.
Jednostka samorządu terytorialnego ma prawo przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i regionalnych oraz współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.
Zasady, na jakich jednostki samorządu terytorialnego mogą korzystać z praw, o których mowa w ust. 1 i 2, określa ustawa.
CONSTITUTION DE LA REPUBLIQUE DE POLOGNE
du 2 avril 1997
TITRE VII: DES COLLECTIVITES TERRITORIALES
Article 163
Les collectivités territoriales accomplissent les missions publiques qui ne sont pas réservées par la Constitution ou par les lois aux autorités des autres pouvoirs publics.
Article 164
La commune est la collectivité territoriale de base.
Les autres collectivités régionales, ou locales et régionales, sont définies par la loi.
La commune accomplit toutes les missions des collectivités territoriales qui ne sont pas réservées à d'autres collectivités territoriales.
Article 165
Les collectivités territoriales ont la personnalité morale. Elles bénéficient du droit de propriété et des autres droits patrimoniaux.
L'autonomie de la collectivité territoriale bénéficie de la protection juridictionnelle.
Article 166
La collectivité territoriale accomplit, en tant que mission propre, les missions publiques dont le but est la satisfaction des besoins de la collectivité.
Les collectivités territoriales peuvent accomplir d'autres missions publiques en vertu d'une délégation législative, si tels sont les besoins de l'Etat. La loi définit la procédure de transfert et les modalités d'accomplissement de ces compétences déléguées.
Le juge administratif tranche les conflits de compétence entre les autorités des collectivités territoriales et celles de l'administration gouvernementale.
Article 167
La participation à la répartition des recettes publiques est garantie aux collectivités territoriales proportionnellement aux missions qui leur appartiennent.
Les revenus propres, les subventions générales et les dotations du budget de l'Etat à affectation spéciale constituent les ressources des collectivités territoriales.
Les sources de revenus des collectivités territoriales sont définies par la loi.
Les changements dans le domaine des missions et des attributions des collectivités territoriales entraînent des modifications dans la répartition des recettes publiques.
Article 168
Les collectivités territoriales ont le droit de fixer le montant des taxes et impôts locaux dans les limites prévues par la loi.
Article 169
Les collectivités territoriales accomplissent leurs missions par l'intermédiaire d'autorités délibérantes et exécutives.
Les autorités délibérantes sont élues au suffrage universel, égal, direct et au scrutin secret. Les principes et la procédure de présentation des candidats et de déroulement des élections, ainsi que les conditions de validité de l'élection, sont prévus par la loi.
Les principes et la procédure d’élection et de révocation des autorités exécutives des collectivités territoriales sont définis par la loi.
Les autorités délibérantes déterminent, dans les limites prévues par les lois, l'organisation interne des collectivités territoriales.
Article 170
Les membres de la collectivité territoriale peuvent décider, par voie de référendum, des questions relatives à la collectivité, notamment la révocation de l'autorité de la collectivité territoriale élue au suffrage direct. Les principes et la procédure du référendum local sont définis par la loi.
Article 171
L'activité des collectivités territoriales est soumise au contrôle de légalité.
Le Président du Conseil des ministres et les voïvodes ainsi que les chambres régionales des comptes dans le domaine des finances, sont les organes de contrôle de l'activité des collectivités territoriales.
Le Sejm peut dissoudre, à la demande du Président du Conseil des ministres, l'autorité délibérante d'une collectivité territoriale, si celle-ci porte une atteinte flagrante à la Constitution ou à la loi.
Article 172
Les collectivités territoriales peuvent s'associer.
Les collectivités territoriales ont le droit d'adhérer aux associations internationales de collectivités locales et régionales et de coopérer avec les collectivités locales et régionales des autres pays.
Les principes relatifs à l'exercice des droits visés au premier et au deuxième alinéas par les collectivités territoriales sont prévus par la loi.
1