Andrzej Rzepliński
Human Rights
Syllabus and course requirements
Lecture open to all university students
I. introduction
1. Human rights: Defintion. Basic notions. Key traits. Origins.
2. Human rights movement in Poland (a historical perspective from 1918 onwards). Key turning points.
3. Do human rights suffer a mid-life crisis?
(i) How and when do we know that human rights exist?
(ii) Is the language of the Universal Declaration of Human Rights 1948 universal indeed?
(iii) Whom do the human rights serve?
(iv) Freedom vs. security. Human rights and terrorism after 9/11.
(v) Critical voices on the ‘human rights discourse’.
4. Limits of human rights.
II. fundamental rights
5. Guaranteed fundamental rights:
(i) Right to fair trial
(ii) Right to protect private property.
6. Freedom from fear of one’s own state – political freedoms and civil liberties:
(i) Right to life: (a) vs. special circumstances in police work (b) vs. abortion.
(ii) Freedom from torture.
(iii) Right to personal freedom.
(iv) Right to privacy and family life.
(v) Right to good administration. Citizens’ trust towards the state.
(vi) Freedom from discrimation and equality before the law.
(vii) Freedom of religion, conscience and beliefs.
(viii) Freedom of speech.
(ix) Freedom of peaceful assembly and association.
(x) Political rights.
(xi) Right to education.
7. Freedom from fear of dire need – social rights.
(i) Right to social security.
(ii) Right to health care.
8. Human rights and dealing with ancien régime. Three approaches.
9. Civil disobedience.
III. International context
10. Human rights in the international policy. Human rights as a justification for an armed intervention. Law of war. Strenghts and weaknesses of human rights as an instrument for global justice.
11. Regional systems of human rights protection. Strenghts and weaknesses of the European system (Council of Europe). Basic institutions and procedures of the European system of human rights protection – Council of Europe vs. European Union.
12. Human rights in structurally weak, economically and politically dependent regions. International financial organizations, multinationals, rich countries and international non-governmental organizations’ responsibility for observing human rights by state and non-state actors in weak states.
13. Types of liability for crimes committed during armed conflicts and for international terrorist acts.
Case study: responsibility for the Srebrenica massacre.
IV. Upcoming challenges
14. New challenges in the human rights field/industry:
(i) Human rights in the context of revolution in medicine and biology.
(ii) Rights of migrant workers and members of their families.
(iii) Human trafficking: criminal or human rights issue?
(iv) Human rights and global costs of economic revolution in two most populated states in the world.
V. Non-governmental watchdogs
15. The role of non-governmental organizations: their values and ideologies. Human rights NGOs’ responsibility for their actions. Guarantees of watchdogs’ independence from their sponsors.
Course requirements
Lecture attendace
Essay
Essay should be focused on a freedom or right in a given state, based on the last year’s data on that state.
Essay structure:
· up to two pages – definition and essence of the given freedom or right
· up to four pages – facts demonstrating respect of that freedom or right in the selected state
· up to one page – the student’s own commentary
· list of sources
Avoid cluttering your essay with flags, anthems, geographical information or any other ‘filler’ of no relation to your topic, e.g. information pasted with no selection from Wikipedia (noble and useful initiative as this portal is).
Essay’s lenght – up to 12 thousand characters.
The text should be justified, typed in Times New Roman, 12’; spacing between the lines: 1; spacing between paragraphs: 6. No double spaces, commas in wrong places and other forms of sloppy editing, please; the pages should be numbered.
Data on rights and freedoms should be sought on the internet websites; useful links can be found on the Helsinki Foundation website: www.hfhrpo.waw.pl. I recommend browsing through resources of (1) international organizations: CoE; EU; OSCE; UNHCHR; OAS; AU Home (it is enough to google the acronym); (2) non-governmental organizations defending human rights: HRW; ICJ; AI; OMCT; FIDH; (3) governments: on the websites of ombudsmen from various states, foreign affairs ministries (e.g. the US Department of State).
Deadline – the students will receive the topics one month before the end of the lecture. The essays should be sent at
Oral exam
A student whose essay was marked at least 4 will be asked only one question. If his or her answer is satisfactory, he or she will get a mark based on meeting all three of the course requirements. A students whose essay is marked less than 4 or does not give a satisfactory answer to the question at the oral exam (even if his or her essay was marked 4 or higher) will get three more questions during the exam. The final note reflects the meeting of all three of the course requirements.
Obligatory reading
1. J. Hołda, Z. Hołda, A. J. Rybczyńska, D. Ostrowska, Prawa człowieka. Zarys wykładu. Wyd. 2. Warszawa 2008 Kluwers: 148 s.
2. J. Zajadło, Historia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka a spór o uniwersalizm - relatywizm. Gdańskie Studia Prawnicze 2006 nr 15, s. 519-533.
3. I. Rzeplińska, Cudzoziemcy w międzynarodowym systemie ochrony praw człowieka. [w:] Szkoła praw człowieka. Teksty wykładów, z. 5. Warszawa 1998, s. 114-142.
4. A. Rzepliński, Dylematy organów prawa i porządku publicznego – służyć prawu i/lub chronić porządek publiczny, czy chronić porządek publiczny w granicach prawa? Wprowadzenie do książki: C. de Rover, Służyć i chronić. Prawa człowieka i prawo humanitarne dla policji i sił bezpieczeństwa państwa. Legionowo 2002 s. VIII-XIX.
5. A. Rzepliński, O programie działań na rzecz umiarkowanego postępu w granicach praw podstawowych. [w:] Wzmacnianie rządów prawa i ochrony praw człowieka w Polsce poprzez zaangażowanie podmiotów gospodarczych. Warszawa 2007, nakł. HFPC: s. 60-67.
6. A. Rzepliński, Organizacje strażnicze praw człowieka a więziennictwo w Polsce w latach 1919-2008. [w:] Przestrzeganie praw osób pozbawionych wolności. O monitorowaniu jednostek penitencjarnych. W. Klaus, M. Niełaczna (red.). Wwa 2008 nakł. SIP: s. 63-87.
7. A. Rzepliński, Obowiązki obywatelskie. Cywilne nieposłuszeństwo, [w:] Prawa człowieka a policja, pod red. A. Rzeplińskiego, Legionowo 1994 nakł. CSP: s. 151-189.
Suggested reading [in Polish]
I. Introduction
1. M. Piechowiak, Prawa człowieka w świetle historycznych uwarunkowań i ewolucji prawa międzynarodowego, [w:] M. Piechowiak, Filozofia praw człowieka, Lublin1999, rozdz. I, s.47-64.
2. M. Nowicki, Co to są prawa człowieka. [w:] Szkoła praw człowieka. Teksty wykładów, z. 1. Warszawa 1998, s. 7-16.
3. J. Kis, Czy prawa człowieka istnieją? [tłum z węg.]. Gazeta Wyborcza, 23.06.2004.
4. B. Banaszak, Zagadnienia podstawowe. Terminologia, [w:] B. Banaszak, A. Bisztyga, K.Complak, M.Jabłoński, R. Wieruszewski, K. Wójtowicz, System ochrony praw człowieka, Kraków 2005, rozdz. I, s. 13-55.
5. W. Osiatyński; Szaleństwo polityków, 18.07.1992, Gazeta Wyborcza nr 168, s. 8; Dwanaście zasad. O tym, co w konstytucji jest najważniejsze. Gazeta Wyborcza 29.04.1997, nr 100, s. 14-15.
6. J. Stiglitz, Opodatkować oligarchów Niekonwencjonalne prawdy ekonomiczne [tłum. z ang.]. Gazeta Wyborcza 20.12.2003 nr 296, s. 32-33.
7. J. Hołda, Z. Hołda, A. J. Rybczyńska, D. Ostrowska, Prawa człowieka. Wiadomości wstępne. oraz Prawa człowieka. Historia, [w:] Prawa człowieka, Kraków 2008, rozdz.I i II, s. 11-31.
8. J. Zajadło, Historia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka a spór o uniwersalizm - relatywizm. Gdańskie Studia Prawnicze 2006 nr 15, s. 519-533.
1. L. Kołakowski, Po co nam prawa człowieka, Gazeta Wyborcza 25.10.2003, s. 11-13.
2. R. Legutko, Esej o duszy polskiej [rozdz. Legalizm praw człowieka]. Kraków 2008 s. 71-78.
3. B. Wildstein, O fałszywym pojmowaniu praw człowieka, Rzeczpospolita 5.10.2002, s. A7.
4. M. Wyrzykowski, Granice praw i wolności – granice władzy, [w:] Obywatel – jego wolności i prawa. Warszawa 1998, s. 45-59.
II. Fundamental rights
1. P. Hofmański, Prawo do sądu w ujęciu konstytucji i ustaw oraz standardów prawa międzynarodowego, [w:] Wolności i prawa jednostki oraz ich gwarancje w praktyce, pod red. L.Wiśniewskiego. Warszawa 2006, s.267-281.
2. A. Zieliński, Prawo do sądu i organizacja władzy sądowniczej, [w:] Księga XX-lecia orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Warszawa 2006, s. 483-499.
3. A. Bodnar, M. Ziółkowski, Stan wymiaru sprawiedliwości. [w:] Demokracja w Polsce 2005-2007. pod red. L. Kolarskiej-Bobińskiej, J. Kucharczyka, J. Zbieranka. Warszawa 2007, s. 193-236.
4. B. Banaszkiewicz, Konstytucyjne prawo do własności, [w:] Konstytucyjne podstawy systemu prawa, pod red. M. Wyrzykowskiego. Warszawa 2001, s.27-54.
5. A. Preisner, Prawo do ochrony życia i do zachowania naturalnej integralności psychofizycznej człowieka, [w:] Wolności i prawa jednostki oraz ich gwarancje wpraktyce, pod red. L.Wiśniewskiego. Warszawa 2006, s.131-151.
6. Konstytucyjna formuła ochrony życia, Biuro Analiz Sejmowych 2007, nr 3.
7. L. Kołakowski, O karze głównej, [w:] L. Kołakowski, Mini wykłady o maxi sprawach, Kraków 2001, s.89-96.
8. Cees de Rover, Służyć i chronić. Prawa człowieka i prawo humanitarne dla policji i sił bezpieczeństwa państwa. Legionowo 2002 s. VIII-XIX.
9. J. Zajadło, Tortury jako problem filozoficzno-prawny, Gdańskie Studia Prawnicze 2007, nr17, s. 627-637.
10. M. Safjan, Prawo do ochrony życia prywatnego i autonomia jednostki w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, [w:] Księga XX-lecia orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Warszawa 2006, s. 405-438.
11. M. Kruk, Zasada równości w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, [w:] Księga XX-lecia orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Warszawa 2006, s. 281-299.
12. E. Kulesza, Prawo obywateli do informacji o działalności podmiotów publicznych, [w:] Wolności i prawa jednostki oraz ich gwarancje w praktyce, pod red. L.Wiśniewskiego. Warszawa 2006, s.179-194.
13. Wolność zgromadzeń. Wyroki Trybunału Konstytucyjnego: w sprawie K 21/05 z 18.01.2006 [sędzia sprawozdawca M. Wyrzykowski] oraz w sprawie P 15/08 z 10.07.2008 [sędzia sprawozdawca E. Łętowska].
14. J. Sobczak, Prawo do prywatności a wolność słowa i druku, [w:] Wolności i prawa jednostki oraz ich gwarancje w praktyce, pod red. L.Wiśniewskiego. Warszawa 2006, s.152-178.
15. J. Oniszczuk, Problemy realizacji wolności i praw socjalnych gwarantowanych w Konstytucji RP, [w:] Wolności i prawa jednostki oraz ich gwarancje w praktyce, pod red. L.Wiśniewskiego. Warszawa 2006, s.195-237.
16. D. F. Orentlicher, Obowiązek ukarania poważnych naruszeń praw człowieka związanych z poprzednim reżimem, Ius et Lex 2003, nr 1, s. 15-52.
17. F. Hale, Komisja Prawdy i Pojednania w RPA – potencjalne i realne możliwości. Teoria a rzeczywistość, Ius et Lex 2003, nr 1 s. 141-160.
18. A. Rzepliński, Od lustracji w Polsce nie uciekniemy [w:] Spór o Polskę 1989-1999. Wybór tekstów prasowych. Paweł Śpiewak (wstęp, wybór i układ). Warszawa 2000 s. 196-198.
19. W. Osiatyński, Po co nam ta lustracja? Gazeta Wyborcza 5.04.2000, nr 81, s. 19-20.
III. International context
1. J. Zajadło, Zamiast wprowadzenia: spory wokół legalności i legitymizacji humanitarnej interwencji, [w:] J. Zajadło, Dylematy humanitarnej interwencji, Gdańsk 2005, rozdz. I, s. 9-41.
2. R. Wieruszewski, ONZ-owski system ochrony praw człowieka, [w:] Organizacja Narodów Zjednoczonych. Bilans i perspektywy, pod red. J. Symonidesa. Warszawa 2006, s.292-316.
3. A. Bisztyga, Ochrona praw człowieka w systemie Rady Europy, [w:] B. Banaszak, A.Bisztyga, K.Complak, M.Jabłoński, R. Wieruszewski, K. Wójtowicz, System ochrony praw człowieka, Kraków 2005, rozdz. III, s. 117-165.
4. K. Wójtowicz, Ochrona praw człowieka w Unii Europejskiej, [w:] B. Banaszak, A.Bisztyga, K.Complak, M.Jabłoński, R. Wieruszewski, K. Wójtowicz, System ochrony praw człowieka, Kraków 2005, rozdz. V, s. 205-227.
5. M. A. Nowicki, Mechanizm kontrolny, [w:] M. A. Nowicki, Wokół Konwencji Europejskiej, Krótki komentarz do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Kraków 2006, część pierwsza, s.21-82.
6. R. Wieruszewski, Międzynarodowe sądownictwo w dziedzinie praw człowieka – potrzeba reform, [w:] Prawo w XXI wieku. Księga pamiątkowa 50-lecia Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, pod red W. Czaplińskiego. Warszawa 2006, 1019-1031.
7. W.Czapliński, Odpowiedzialność państwa za naruszenia praw człowieka, [w:] Prawa człowieka w XXI wieku – wyzwania dla ochrony prawnej, pod red. C. Mika, Toruń 2005, s.93-113.
8. D. Heidrich-Hamera, Międzynarodowe Trybunały Karne, [w:] Organizacja Narodów Zjednoczonych. Bilans i perspektywy, pod red. J. Symonidesa. Warszawa 2006, s.391-424.
IV. Upcoming challenges
1. Z. Kędzia: Współczesne wyzwania wobec praw człowieka, Sprawy Międzynarodowe 2003, nr3, s. 5-35.
2. R. Kuźniar, Globalizacja i porządek międzynarodowy, Sprawy Międzynarodowe 2003, nr1, s. 9-34.
3. R. Kuźniar, Organizacje pozarządowe i ochrona praw człowieka, [w:] R. Kuźniar, Prawa człowieka. Prawo, instytucje, stosunki międzynarodowe. Warszawa 2000, s.243- 261.
4. J. Zajadło, Dyskusja na temat tortur w Stanach Zjednoczonych Ameryki, Państwo iPrawo 2006, nr 5, s.32-47.
[Tłumaczenie: Natalia Charitonow]