sagmiro romanis vuZRvni Zvel meomrebs: miSa nozaZes, miSa oqromWedliSvils da kolia doliZes.

`yaramanianis~

mixedviT

`bednieri varskvlavis~ raindebi

da RmerTma Seqmna... msoflio iqmneboda eqvsi dRis ganmavlobaSi da dRe erTi grZeldeboda rogorc weli aTasi. eqvsi aTasi weli iyo Semoqmedebis, dakvirvebis, gadarCevis da gamorCevis wlebi. Semdeg ki iqmnebodnen civilizaciebi, arsebebi, pirovnebebi, magram garkveuli drois mere, roca Zlierdebodnen da bednier cxovrebas uzrunvelyofdnen, aviwydebodaT ufali, aRar asrulebdnen mis darigebas da miuxedavad mravalgzis gafrTxilebisa adgebodnen yalb gzas, romelic arsaiT midioda, risTvisac uzenaesis nebiT isjebodnen, nadgurdebodnen da aRigvebodnen miwisagan pirisa. Tumca erTi civilizaciis gaqroba, ar niSnavda sicocxlis gaqrobas, radgan ufali kvlav axals qmnida. romlebic aseve imoZRvrebodnen da uflis meTvalyureobiT agrZelebdnen ganviTarebasa da srulyofas, magram rogorc ki gadauxvevdnen WeSmarit gzas, isinic borotebad iqceodnen, risTvisac axliT icvlebodnen.

winamdebare wignis personaJTa cxovreba ganekuTvneba erT-erT aseT civilizacias, romelmac iarseba Taviseburi, saintereso cxovrebiT da ratom Secvala ufalma is sxva civilizaciiT, amis gansja TviT ufals mivandoT.

Cveni mSobliuri dedamiwa, im droisTvis ar iyo iseTi mrgvali rogoric dResaa da mzis garSemo im traeqtoriiT rogorc dRes, ar trialebda. amis gamo zogan mzis sxivi saerTod ver awevda da am adgilebs bneleTs eZaxdnen. iyo iseTi adgilebi, romlebic dRe cecxliviT xurdeboda, Rame ki iyineboda, miuxedavad amisa cocxali organizmebi sacxovreblad nebismier havas eguebodnen.

yvelaze didi arsebebi, romlebic im droindel dedamiwaze cxovrobdnen iyvnen `veSapebi~, romelTac SeeZloT arseboba cecxlSic, wyalSic, mowaSic da miwazec. SeeZloT frena da erTaderTi arsebebi romelTac arc maTi da arc aravisi eSinodaT iyvnen giganturi WianWvelebi, romelTa cxovrebis areali mcire teritoriiT SemoisazRvreboda. zRva-okeaneSi mcxovrebi veSapebi, Tavisi zomebiT gacilebiT aRematebodnen miwaze mcxovreb Tavis TanamoZmeebs, Tumca zRvidan iSviaTad gamodiodnen da sanapiro zolis iqiT saerTod ar moZraobdnen. zRva ki adamianisTvis amoucnob adgilad iTvleboda, romelzec mxolod curva SeeZloT, siRrme ki maTTvis miuwvdomeli iyo.

dedamiwis mcxovrebTagan erT-erT yvelaze did, Zlier da mravalricxovan arsebebad iTvlebodnen e.w. `demonebi~. am, adamianebze adre Seqmnil arsebebs, Cveulebrivi ZuZumwovris agebuleba hqondaT, xelebi, fexebi, Tavi da tani, romlebic ZiriTadaT cxovelisas hgavda amas emateboda kudi da rqovani wanazardebi, Tumca xelebs adamianiviT xmarobdnen, rac imiT gamoixateboda, rom iaraRs da saojaxo nivTebs adamianiviT iyenebdnen, amasTan Tavisi salaparako enac hqondaT da sxva enebzec metyveleba SeeZloT. isini Tavisuflad gadaadgildebodnen miwazec, caSic da wyalSic, adamianze gacilebiT didxans cocxlobdnen da magiis elementebsac flobdnen: saxes icvlidnen, uCinardebodnen da a.S. maT hqondaT pirad Zalaze dayrdnobili ierarqiuli wyoba da saxelmwifoebic Tavisi atributikiT.

SedarebiT sust da mcirericxovan arsebebs warmoadgendnen e.w. `ferebi~, anu `moinebi~ da `jinebi~. aRnagobiT da agebulebiT Zalian hgavdnen adamianebs, oRond mciredi metamorfozebiT. isinic, adamianze adre iyvnen Seqmnilebi da gamoirCeodnen frenis da wyalqveS cxovrebis unariT. isinic demonebiviT flobdnen magias da hqondaT saxelmwifo wyoba.

sruliad ganyenebul da mcirericxovan arsebebs wamoadgendnen e.w. `qajebi~, anu mcire demonebi. isini romelime Zlieri pirovnebis garSemo jgufebad ikribebodnen da maTi mTavari saqmianoba jadoqroba iyo, rac eSmakisagan hqondaT naswavli da romelsac brwyinvaled flobdnen. agebulebac demonebiviT hqondaT da frena-wyalqveS cxovreba maTsaviT SeeZloT.

im drosac xmeleTi SemosazRvruli iyo wylis masiT, romelic zRvebs da okeaneebs qmnida, sadac sxvadasxva arsebebiT dasaxlebuli uamravi kunZuli mdebareobda, Tumca wylis siRrmeebi xmeleTze macxovrebelTaTvis saocari arsebebiT savse saocar samyaros warmoadgenda.

`adamiani~ __ yvelaze bolos Seqmnili arseba, RmerTis saxiTa da RmerTisave sulSTaberili, sargeblobda uflis usazRvro siyvaruliT. vinaidan sxva arsebebis gverDdze cxovreba da maTTan konkurencia Zalian rTuli iyo, RmerTma adamianTa nawili daajildova udidesi Zal-RoniT. amasTanave Wkuac da moxerxebac sxvaze meti uboZa da ibadebodnen iseTi Zlieri pirovnebebi, romlebisac TviT eSmakebsac ki eSinodaT. adamianebma Seqmnes saxelmwifoebi, daiyvnen rasebad da erTmaneTs iaraRiTac daupirispirdnen, romelTac saTaveSi ganusazRvreli uflebebis mqone mefe-monarqebi hyavdaT. qveynis marTvaSi maT vezirebi exmarebodnen, romlebic erTgvar ministrTa sabWos warmoadgendnen. mefis ZiriTadi sayrdeni Zala ki raindoba, anu profesionali mebrZolebi iyvnen, romelTac mefe uxvad uxdida da ajildovebda. ori dapirispirebuli jaris brZola iwyeboda saomari naRarebiT, romlebic yvelas brZolisaken mouwodebdnen. erTmaneTis pirispir mdgari erT-erTi jaridan, mas mere rac mefes daekiTxeboda, gamodioda raindi da mopirdapire mxridan iwvevda mowinaaRmdeges. ori dapirispirebuli raindi jer esalmeboda erTmaneTs da mere iwyeboda brZola Semdegi wesiT: Tavidan erT-erTi utevda sami nebismieri iaraRiT meores, roca am dros meore Tavs icavda, Semdeg meore akeTebda igives da ase grZeldeboda, sanam erT-erTi ar gaimarjvebda, anda dRe ar miiwureboda, romlis drosac Cahberavdnen brZolis damTavrebis macne sayvirebs. brZolis dasrulebis mere orive mefe marTavda nadims, sadac ganixileboda ganvlili dRis av-kargi. raindebs garda mefes sabrZolod hyavda e.w. `aiarebi~, romelTac bevri funqcia ekisraT. isini iyvnen mefisa da mTeli jaris Tvalebi da yurebi, anu dazverva. dRisiT, brZolis dros, miuZRvebodnen mefesa da raindebs, rogorc damxmareebi. erTiani brZolis dros ZiriTadaT najaxiTa da xanjlebiT SeiaraRebulebi, raindTa Tanasworad ibrZodnen. roca daRamdeboda, nawili mefisa da raindTa dasacavad rCeboda, nawili ki mowinaaRmdege jarSi gadadioda, sadac saidumloebebs igebdnen da diversiebs awyobdnen. aiarTa Zlier jgufs zogjer gadamwyveti mniSvnelobac ki hqonda omis gamarjvebisaTvis. maT icodnen magiis elementebi, icvlidnen saxes, uCinardebodnen da mowinaaRmdegis motyuebis ostatebi iyvnen.

ZiriTad sabrZolo Zalas mainc raindoba warmoadgenda, romelTac hqondaT pirad siZlieze damyarebuli ierarqia da mefesTanac ierarqiis mixedviT jdebodnen, magram yvela raindi ocnebobda mieRwia ierarqiis umaRlesi safexurisaTvis, romelsac `saabyarani~ anu `bednieri varskvlavis raindi~ erqva.

Tavi I

axali varskvlavi dedamiwaze

gatacebuli ufliswuli

marexis periodSi, uZveles ranTa qveyanaSi xelmwifed ijda Taxmuri. im dros, demonebma da qajebma adamianebi Zalian Seaviwroves da Sewuxebulma Taxmurma daxmarebisaTvis gandegil malails mimarTa, romelic udabnoSi moRvaweobda. misi daxmarebiT xelmwifem mravaljer daamarcxa da Zlier Seaviwrova avsulebi, romlebmac dasaxmareblad TavianT mbrZanebels miakiTxes. eSmakis monebo! __ mimarTa man Tavis qveSevdomebs __ Cemi sicocxlis manZilze adamianebisagan bevri ziani momsvlia da Zlieri adamianisTvis zianis miyeneba, arc ise advilia. gvibrZane xelmqifeo da yvela Sens brZanebas SevasrulebT __ iRriales avsulebma. Tqveni mteri Taxmur xelmwife da gandegili malaili arian. malails verafers avnebT, radgan mudmivad loculobs da mcvelad yovelTvis angelozi hyavs. ai Taxmur xelmwife ki SedarebiT advili dasamarcxebelia, radganac xSirad lxinsa da garTobaSia. unda CausafrdeT, ixmaroT mTeli Tqveni grZneuleba da roca dros SearCevT, ziansac miayenebT __ damoZRvra mbrZanebelma da gamarjveba usurva.

Taxmur xelmwifes, sami qaliSvili da sami wlis vaJi aramani hyavda, romelzec mze da mTvare amosdioda. misi Zma gorjaspi, im drois uZlieresi raindi iyo, romelic gveleSapebs advilad amarcxebda da masac erTi vaJi, Svidi wlis aTrani hyavda. erT dRes aramani da aTrani baRSi TamaSobdnen, qajebma da demonebma dro ixelTes, aTranma winaaRmdegoba gauwia da aramani gaitaces. mTeli qveyana fexze dadga, oTxive mxares bavSvis Zebna daiwyes, magram cam uyo piri Tu miwam, versad ver ipoves. Zlier idarda xelmwife Taxmurma Svilis dakargva da am dards gadahyva kidec. misi sikvdilis mere qveyanaSi misi Zma, gorjaspi gaxelmwifda, magram uzarmazar gveleSapTan brZolaSi daiRupa uZlieresi raindi da xelmwife.

aramani ki avsulebma Tavis qveyanaSi, xafis mTianeTSi, heiaTis mindorze miiyvanes da ifiqres gavzrdiT, Cvens rwmenaze movaqcevT da adamianTa winaaRmdeg gamoviyenebTo. cameti wlis mere aramanisgan marTlac uZlieresi meomari dadga. erT dRes ormocdaSvidi zRvis xari moinadira, imaTi tyavisagan Toki dawna, cal mxares TviTon dadga da Tokis erTi bolo daiWira, meore mxares ki ormocdaaTi demoni daayena, Tokis meore bolo daaWerina da gaweva ubrZana. ramdens ar ecadnen demonebi, magram aramani adgilidanac ver daZres. erTxel aramani SeekiTxa demonebs __ saerTod ara ggavar Tqven da saidan gavCndi TqvenTano? maT simarTle ar gaumxiles, magram ymawvilma SemTxveviT mainc gaigo, Tu vin iyo da rogor moxvda demonebTan. amis Semdeg ki daiwyo demonebis wvaleba, zogs xeli mostexa, zogs fexi da zogsac Tavi gautexa. veRar moiTmines avsulebma da erTxelac roca aramans eZina, isev moitaces da adamianTa qveyanaSi, erT-erT ukacriel mTaze gadaafrines da sanam gaiRviZebda, saswrafod gaecalnen. gamoRviZebulma aramanma dainaxa, rom sruliad marto iyo, arc demonebi ar Candnen, adamianebi xom saerTod ar enaxa da Tavi rom erCina, erT gamoqvabuli Ramis saTevad moawyo da nadiroba daiwyo.

axali mbrZanebeli xelmwife uSangi.

Taxmuris da gorjaspis sikvdilis mere, maT qveyanas xelmwife uSangi daepatrona, romelic warmoSobiT deSTis qveynidan iyo, magram Tavisi vaJkacobisa da Wkuis wyalobiT, Svidive mxris saxelmwifoebi daipyro da uzarmazari imperia Seqmna. dapyrobil saxelmwifoTa mefeebi gaiwcnen da daxmarebisTvis hindTa xelmwifes rahinds miakiTxes. uzarmazari indusTa qveyana sam nawilad, indoeTad, sindeTad da hindeTad iyo dayofili da samives sami Zma marTavda. indoeTis xelmwife ufrosi Zma raiazami iyo __ aTas cxraasi cixis, oTxi aTasi qalaqis da aTas oTxasi kunZulis patroni. sindeTis xelmwife, SuaTana Zma qeTani iyo __ aTas samasi cixis, sami aTas xuTasi qalaqis da Svidasi kunZulis patroni. hindeTis xelmwife ki umcrosi Zma rahindi ki __ xuTas samoci cixis da rvaasi qalaqis mpyrobeli gaxldaT. swored am umcros Zma rahindTan mividnen Svidi mxris mefeebi daxmarebis saTxovnelad.

rahindma Seismina damarcxebul mefeTa Txovna, Sehyara oTxasi aTasi meomari, ocda aTi aTasi saspilo da salaSqrod moemzada. uSangs rom moaxsenes rahindi SenTan saomrad modiso, isic maSinve moemzada, Sekriba assamocdaaTi aTasi darCeuli meomari da TviTonac hindTa qveynisken gaemarTa. rahindsac mouvida ambavi, uSangi Sensken gamoemarTao, rac esiamovna __ gzis xarji Semimcirdeba da mcire laSqrian uSangsac advilad davamarcxebo. uSangma romelmac Tavisi jarisTvis sami wlis sarCo moimaraga, neli svliT gamoswia da am siarulSi im adgils miaRwia, sadac avsulebma aramani miatoves da romelsac mas mere aramanis mTas eZaxian.

erT dResac aramans nadirobis dros mTvis wverze asvla mouwia. oTxive mxares rom gaixeda, erTgan uzarmazari jari dainaxa, romelsac mTeli mindori gaevso. Wabuks adamiani jer TvaliT ar enaxa da xalxis amxela Tavyrilobam Zalian gaakvirva, amitomac gadawyvita ufro axlodan daeTvalierebina isini. aisxa Tavisi iaraRi da dabla Cavida. Tvaluwvdeneli mindori xalxiT iyo savse, lamazi wyobiT modiodnen da droSebi gaeSalaT, romelTac droSisave simaRlis raindebi mohyvebodnen. win yviTel martorqaze amxedrebuli didebuli raindi miuZRodaT, romelsac Tavze gvirgvini edga. aramans moewona lamazad moaruli laSqari, ufro axlos mivida da mTasa da mindors Soris viwro gasasvlelTan dadga.

jaris mewinaveebma maSinve SeamCnies mTasaviT raindi, romelic mTis ZirSi idga da maT aTvalierebda. maSinve masTan miaWenes cxenebi da ukmexad mimarTes __ an SiSi ar gaqvs, an ridi, amxela jars rom win gadadgomixaro?! aseT laparaks aramani miuCveveli iyo, eTakila da ganrisxebulma ise Semoxeda Tavxeds, rom is maSinve ukan gabrunda SeSinebuli. me gaswavliT Tqven zrdilobaso __ SemouZaxa aramanma, wamoewia, cxenidan aiyvana da miwaze ise Zlierad dasca, rom Zvali da rbili gauerTiana. mere xelebi gverdebze SemoiWira da iseTi SesZaxa, rom bevrs SiSisagan gulebi dauskdaT, zogma ki goneba dahkarga, daeria mewinaveebs da xocva-xocviT mihyva. yviTel cxenze amxedrebulma raindma rom dainaxa, mis xalxs veSapiviT raindi xocviT mosdevda, saswrafod SeiaraRda da gagulisebul aramans win gadaudga, laxti mouqnia da Zlierad dahkra. im droindel raindobaSi wesad iyo, rom jer erTi raindi xmarobda nebismier iaraRs samjer, meore ki Tavs icavda. mere meore imeorebda igives da ase grZeldeboda manamde sanam erT-erTi ar damarcxdeboda an brZolis dro ar amoiwureboda, rasac specialuri sayvirebi amcnobdnen. aramans aqamde laxti ar moxvedroda da sami dartymuli laxti, gakvirvebulma Tavisi laxtiT moigeria.

am dros mSvidad myof xelmwifes moaxsenes, viwro gasasvleli viRac raindma gadaketa, mewinave mxedrebi xocva-xocviT daifrina da exla raind barams erkinebao. maSinve Seikazmnen raindebi pirveli raindis aTranis xelmZRvanelobiT da sabrZolvelad wamovidnen. sadac aramanisgan Sewuxebuli barami ZlivsRa uZlebda mis dartymebs. aramanma raindTa axali jgufi rom SeamCnia, saSineli xmiT Sehyvira, raindi barami orive xeliT cxens aaglija, miwas mZlavrad daaxeTqa da dabnedils Tavisive TokiT xel-fexi Seukra. amis mnaxveli uSangi, TviTon lamobda saomrad gasvlas, magram aTranma ar daaneba da gabrazebulma TviTon gaswia aramanisaken. aramans aTranis vaJkacuri mixra-moxra moewona da mis salamze salamiTve upasuxa. raindo __ mimarTa aTranma __ rogor ar geSinia amxela laSqarTan SebrZoleba? aq iseTi raindebi gvyavs, rom rkinas keviviT ReWaven da demonebsac advilad amarcxeben. girCev rom exla me wamomyve, Cvens xelmwifes Sens patiebas gamovTxov da CvenTan erTad mas emsaxureo. razec aramanma upasuxa __ me arc vinmes dauZaxivar da arc vinmes rCeviT waval. am laSqris meomrebma ise Zlier gamabrazes, rom es mindori maTi sisxliT unda movrwyao. amasTan laparakiT araferi gamovao __ gaifiqra aTranma da Tavisi laxti mouqnia. aramanmac Tavisi laxti daaxvedra, magram iseTi Zala daadga, rom cxra piri ofli gamouvida. meore dartymaze kinaRam cxenidan Camovarda, mesame ki iseTi Zlieri iyo, rom mTas daSlida, magram aramans araferi evno. amis mnaxveli uSang xelmwife TavisTan mdgom raindebs SeekiTxa __ Tu ginaxavT aTranis dartymisTvis vinmes gaeZloso? exla aramanis rigi dadga da Tavisi laxti Zlierad dahkra aTrans, romelmac laxtiT daicva Tavi da am ori laxtis Zgerebisgan imdeni naperwkali gadmoiyara, rom orive daimala, aTrans ki egona, mTeli mTebi Tavze dameyarao. saRamomde ase ibrZoles am orma veSapma, risganac aTrani Zlier daiRala. es SeniSna aramanma, Caavlo welSi orive xeli da cxenidan aaglija. amis damnaxavma uSangma saerTo Seteva brZana, ris Semdegac aramanm aTrani Sors moisrola, laxti daatriala, mowinaaRmdeges Seutia da yvela cxenidan Camoyara. jaric aRar moeSva da mTeli Rame maSxalebis Suqze ibrZoles. dilisaTvis aramani Zalian daiRala, ramodenime adgilas isriTac ki iyo daWrili, amitomac moatriala cxeni da Tavis mTas miaSura. yvela ise iyo misgan SeSinebuli, rom aravin gamosdevnebia da isic mSvidobiT mivida Tavis sadgomSi, jaWvis perangi gaixada, sisxli Camoibana, Wrilobebi Seixvia da moisvena.

Sewuxebul xelmwife uSangs gza aRar gaugrZelebia da brZana, rom iqve SeCerebuliyvnen. gaSales karvebi, daasaflaves daxocilebi da mouares daWrilebs. uzarmazar samefo karavSi xelmwife taxtze dabrZanda da sufra gaaSlevina, romelsac ierarqiis mixedviT misi raindebi da didebulebi miusxdnen. roca wveulebis monawileni odnav SezarxoSdnen, xelmwifem yvelas mimarTa __ CemTvis Tavgadadebulo sardlebo da raindebo, ras ityviT Cvens ubedurebaze? movida viRac meomari, dagvixoca xalxi da mSvidobiT wavida. am ambavs roca sxvebi gaigeben ras ityvian? xom mogveWra Tavi. raindi aTrani fexze wamodga, xemwifes Tavi daukra da moaxsena __ Svidi mxris mbrZanebelo, ori amxela jaric rom yofiliyo, im rainds verafers avnebdnen da Cvenc Zalian frTxilad unda viyoT, rom uaresad ar davzaraldeT. neba momeciT rom xval dilisTvis gavyve im kacis kvals da Tu RmerTis neba iqneba, SeboWili moggvaro. masTan erTad wasvlis survili gamoTqves ormocma raindma da aiarTa Tavkacma gardanqeSanma sam aiarTan erTad. xelmwifem mcire dumilis mere dasTanxmda da yvelas gza dauloca.

biZaSvilebi

mTaSi siarulisas aiarebma raindebs aramanis adgilsamyofeli acnobes, romelsac im qurciki moenadirebina da imis SewviT iyo garTuli. roca dainaxa misken momavali jgufi, romelTac kalTebi CamoSvebuli hqondaT, rac imas niSnavda rom mSvidobiani stumrebi iyvnen, maSinve miegeba, nanadirevze miipatiJa da gamaspinZlebis mere bodiSiT ikiTxa __ pativcemulo raindebo, raze SewuxebulxarT da ras unda vumadlode Tqvens mSvidobian stumrobaso? razec aTranma Tavazianad mimarTa __ didebulo raindo, Cven uamravi omi gadagvixdia, magram SenisTana meomari jer ar Segvxvedria. Tu SeiZleba mogviyevi vina xar, visi gvaris da am ukacriel mTaze rogor moxvdio? pativcemulo stumrebo __ upasuxa aramanma __ me xafis mTaSi, heiaTis mindorze gazrdili TqvensaviT adamiani da mokvdavi var. demonebma, romlebic mamaCems mtrobdnen, sami wlisa baRSi moTamaSe momitaces da TavisTan wamiyvanes. mamaSens ra erqva Tu icio? __ SeekiTxa aRelvebuli aTrani. mgoni xelmwife Taxmurio __upasuxa aramanma. amis gamgone aTrani fexze wamoiWra da SesZaxa __ me Seni biZaSvili aTrani var, visTanac maSin im baRSi TamaSobdio. am gacxadebaze orive gaxarebuli da cremlmdinare raindi erTmaneTs gadaexvia. maTTan erTad iq myofi raindobac xarobda da or sisxlsa da xorcs erTmaneTis povnas ulocavda. mokiTxviTa da ambis moyoliT roca guli ijeres, aTranma uTxra __ sayvarelo biZaSvilo, Cven xelmwife uSangma gamogvagzavna da Tu Seni survili iqneba, wamodi CvenTan erTad da xelmwifes Wirsa da lxinSi gverDdSi amovudgeTo razec aramani sixaruliT dasTanxmda da cota xanSi uSangis banakisken gaemarTnen.