ESM 3 Records of Spinacia oleracea archaeobotanical remains in European sites
Context (Fig. 8) / Dating(cent. A.D.) / Identification / Site name, locality (country) / Context of find / Type of remains and preservation
(B= breadth) / Social context / Exotic and/or unfamiliar plants (co-occurring) / References
/ End 12th-13th / S. oleracea / Le Castellas, Montaillou (F) / Hearth and pit from a house / 1 carbonized prickly fruit and 4 carbonized seeds / Mountain wealthy house / None / Hallavant 2007; Hallavant and Ruas 2008
1 / 13th / cf. S. oleracea / Kelternplatz, Tübingen (D) / Cesspit / Waterlogged fruit / Urban context / Carum carvi; Cydonia; Ficus; Foeniculum; Morus; Satureja hortensis / Rösch 1991
2 / 13th / S. oleracea / Braunschweig (D) / Sewer 3121 / 1 waterlogged prickly fruit; B6,4 mm / Urban context / Oryza sativa / Hellwig 1990
3 / 1st quarter 14th / S. oleracea / Gördelingerstr./Schützenstr.,
Braunschweig (D) / Sewer VIa (sample G1) / 1 waterlogged prickly fruit; B5,1 mm / Urban context / Ficus; Morus / Matthies 1985
4 / 1325-1375 / S. oleracea / Hofdame, Rotterdam (NL) / Cesspit BP 7 / 1 pollen grain / Urban context / None / Brinkkemper (pers.com)
5 / 14th-15th / Spinacia-type / Looërenk, Zutphen (NL) / Well 116 (layer 7780) / Pollen grains / Not specified by author / None / Van Smeerdijk et al. 2003
6 / 1450-1575 / cf. S. oleracea / Voorstraat 20, Kampen (NL) / Cesspit (layer 10 and 11) / 18 pollen grains / Urban inhabitants (wealthy?) / Cornus mas; Morus; Oryza sativa / Van Haaster et al. 2001
7 / 1480-1520 / S. oleracea / Hofstraat, Ijsselstein (NL) / Cesspit S13/567 / Few pollen grains / Cesspit in garden (wealthy) / Aframomum melegueta; Syzygium aromaticum / Van Haaster et al. 2002
8 / 1450-1650 / cf. S. oleracea / De-Beyerd, Breda (NL) / Waste pit M13 / Pollen (present) / Hospice residents (some luxury food plants) / A. melegueta; Cucumis sativus; Morus; S. aromaticum / Van Beurden and van Waijjen 2007
9 / 15th-18th / cf. S. oleracea / Castle Batestein,
Vianen (NL) / Cesspit 23/M2 / Many pollen grains / Castle inhabitants / Capparis; C. mas; Morus; Oryza sativa; Piper nigrum; Prunus dulcis; P.persica; S. aromaticum / Van Haaster and Hänninen 2001
10 / 16th / S. oleracea / Elfhuisen, Dordrecht (NL) / Barrel-latrine 250 (sample 486) / Few pollen grains / Urban inhabitants (wealthy) / Morus / Van Haaster 2008
11 / ca. 1500 / S. oleracea (?) / Dirk van Hasseltssteeg 12/14, Old Amsterdam (NL) / Cesspit BP1 / Few pollen grains / Unknown
(probably wealthy) / A. melegueta; Carthamus; Morus; Piper nigrum / Van Haaster 2004
12 / 1550-1600 / S. oleracea (fruit) and cf. Spinacia (pollen) / Berghuijskazerne,
Middelburg (NL) / 2 manure pits
(13 and 8) / 1-10 waterlogged seeds/fruits (pit 13)
and pollen (pits 13 and 8) / Urban inhabitants,
elitist contexts / Capparis; C. mas; Cucurbita pepo; Morus; S. aromaticum / Van Haaster and Hänninen 2004
13 / 1580-1600 / cf. S. oleracea / Cesspit 14 / Pollen (present) / Capparis; Syzygium aromaticum
14 / 16th-17th / S. oleracea / Lange Strasse 49,
Schwäbisch Hall (D) / False ceiling of a house (samples 6, 8, 10, 11) / Desiccated prickly fruits / Urban context / Cucurbita pepo; Helianthus annuus; Phaseolus vulgaris; Zea mays / Rösch et al. 1994
15 / 16th-17th / cf. S. oleracea / Krijstraat,
Gorinchem (NL) / Large cesspit
(sample 279) / Pollen (diameter = 35μ) / Lord Van Arkel's house / Carthamus; Morus; Oryza sativa; Piper nigrum / Van Haaster 2003a
16 / 16th-18th / S. oleracea / Keizershof,
's-Hertogenbosch (NL) / Large cesspit F200
(8 samples) / Pollen in all samples: 16th (4 samples)
17th (3 samples) = few
18th (1 sample) = dozens / Great noble house / A. melegueta; Capparis; Carthamus; Citrus; C. mas; Cucurbita pepo; Morus; cf. Myrtus; Olea; Oryza sativa; Piper nigrum; Punica; Satureja hortensis; S. aromaticum / Van Haaster 2003b
17 / 16th-18th / cf. S. oleracea / De Sphinx, Maastricht (NL) / Pit 2 / Many pollen grains / Monks (common food) / Morus / Van der Meer 2008
18 / 1600-1625 / cf. S. oleracea / Berghuijskazerne,
Middelburg (NL) / Large cesspit 7 / Pollen (regularly present) / Urban inhabitants,
elitist contexts / Syzygium aromaticum / Van Haaster and Hänninen 2004
19 / 1600-1610 / cf. S. oleracea / Cesspit 6 / Pollen (present) / Citrus; S. aromaticum
20 / 1650-1700 / S. oleracea (?) / Oudezijds Achterburgwal 109, Old Amsterdam (NL) / Cesspit 5 / Few pollen grains / Unknown social context (probably wealthy) / Citrus; Morus; Olea; Oryza sativa; Piper nigrum / Van Haaster 2004
21 / 1st half 17th / cf. S. oleracea / Mühlenstrasse 10,
Stralsund (HST-112), (D) / Sewer, faecal layer (phase 4; sample 1) / 1 waterlogged prickly fruit / Urban plot,
slightly wealthy / Oryza sativa; Piper nigrum / Wiethold 2000
22 / 1600-1650 / cf. S. oleracea / Karthuizersstraat,
Amsterdam (NL) / Cesspit Karth-29 / Few pollen grains / guests of the tavern "Kleine Karthuizer" / Capsicum annuum; Citrus; Morus; Oryza sativa; Piper nigrum; S. aromaticum / Van Haaster 2002
23 / 1625-1650 / cf. S. oleracea / Complexe Entre-Deux,
Maastricht (NL) / Pit S142 / Few pollen grains / Probably wealthy / Citrus; Morus; Piper nigrum; S. aromaticum / Van Haaster 2006a
24 / 1610-1640 / S. oleracea / Dokkershaven, Vlissingen (NL) / Tank for manure 160 / Pollen (present) / Urban inhabitants (wealthy?) / Carthamus; Citrus; Cucumis sativus; Morus; Oryza sativa; Piper nigrum; S. aromaticum / Van Haaster 2009
25 / 1610-1660 / S. oleracea / Tank for manure 195 / Pollen (present) / cf. Trigonella
26 / 1700-1750 / cf. S. oleracea / Karthuizersstraat,
Amsterdam (NL) / Cesspit Karth-25 / Dozens of pollen grains / Guests of the tavern "Kleine Karthuizer" / Capsicum annuum; Citrus; Oryza sativa; Piper nigrum; S. aromaticum / Van Haaster 2002
27 / 1700-1750 / cf. S. oleracea / Complex Entre-Deux,
Maastricht (NL) / Cesspit S28 / Few pollen grains / Probably wealthy / A. melegueta; Coriandrum; C. mas; S. aromaticum / Van Haaster 2006a
28 / 1750-1800 / S. oleracea / Dokkershaven,
Vlissingen (NL) / Tank for manure 192 / Pollen grains (present) / Urban inhabitants (wealthy?) / Carthamus; S. aromaticum / Van Haaster 2009
29 / 18th / S. oleracea / Rozenstraat,
Amsterdam (NL) / Cesspit RO21-34/BP1 / 1 waterlogged seed/fruit and 1 pollen grain / Urban inhabitants of attached houses / Citrus; Coffea; Oryza sativa; Piper nigrum; S. aromaticum / Van Haaster 2007, 2010; Gawronski et al. 2010
30 / 1700-1750 / cf. S. oleracea / Herengracht 7,
Amsterdam (NL) / Cesspit HE7 / 1 pollen grain / Urban inhabitants of attached houses / Capparis; Citrus; Morus; Olea europaea; Oryza sativa; Piper nigrum; Prunus dulcis; P. persica; Punica; Solanum lycopers.; S. aromaticum / Van Haaster 2010
31 / 1725-1800 / cf. S. oleracea / Oudezijds Voorburgwal,
Amsterdam (NL) / Cesspit OZV7
(layer 20 and 25) / Many pollen grains / Urban inhabitants (not necessarily wealthy) / Citrus; Morus; Oryza sativa; Piper nigrum; S. aromaticum / Van Haaster 2006b
32 / ca.1800 / S. oleracea / Wolters-Noordhoff-Complex, Groningen (NL) / Large cesspit III
(layer of muck 750A) / 1 waterlogged prickly fruit; B3-4 mm / Urban inhabitants of market place / Caryocar cf. nuciferum; Cucumis melo; Cocos nucifera; Oryza sativa; Piper nigrum; Prunus persica / Van Zeist et al. 2000
References
Gawronski J, Hulst M, Jayasena R, Veerkamp J (2010) Glasafval op het achtererf. Archeologische Opgraving Rozenstraat, Amsterdam (2006), (Amsterdamse Archeologische Rapporten 50)
Hallavant C (2007) Les structures domestiques et les productions agricoles et alimentaires à Montaillou (Ariège) au siècle : résultats carpologiques et interprétations. Mémoire de Master recherche, Université Toulouse-Le Mirail
Hallavant C, Ruas M-P (2008) Pratiques agraires et terroir de montagne: un regard archéobotanique sur Montaillou (Ariège) auXIIIesiècle. Archéologie du Midi Médiéval 26:93–129
Hellwig M (1990) Paläoethnobotanische Untersuchungen an mittelalterlichen und frühneuzeitlichen Pflanzenresten aus Braunschweig. Diss Bot 156. Cramer, Berlin
Matthies M (1985) Stadtgrabung 32. Nutzpflanzenfunde des Mittelalters und der frühen Neuzeit aus der Gördelingerstraße. In: Rötting H (ed) Stadtarchäologie in Braunschweig.Forsch Denkmalpfl Niedersachsen 3:215-219
Rösch M (1991) Botanische Untersuchungen an hochmittelalterlichen Siedlungsgruben vom Kelternplatz in Tübingen. Arch Ausgr Bad-Württ 1990:252-256
Rösch M, Karg S, Silmann M (1994) Vierhundert Jahre gelagert: Pfanzenreste aus Decken und Wänden. Botanische Dokumentation zu Ernährung, Landwirtschaft und Landschaft aus der Langen Straße 49. In: Bedal A, Fehle I (eds) Hausgeschichten, Bauen und Wohnen im alten Hall und seiner Katherinenvorstadt. Katalog des Hällisch-Fränkisch Museums Schwäbisch Hall 8, pp. 474-491
Van der Meer W (2008) ‘…Ende rute sal tu eten1…’ Archeobotanisch onderzoek naar een beermonster van het terrein van De Koninklijke Sphinx in Maastricht (1500-1700). (BIAXiaal 379) BAAC BV, BIAX Consult,Zaandam
Van Beurden L, Van Waijjen M (2007) Botanisch onderzoek van een (post)middeleeuws gasthuis op de vindplaats Breda-de Beyer. (BIAXiaal 307) Gemeente Breda. BAAC bv, BIAX Consult,Zaandam
Van Haaster H (2002) Botanisch onderzoek naar de voedingsgewoonten in de herberg ‘de Kleine Karthuizer’ te Amsterdam (1600-1750). (BIAXiaal 128) Gemeente Amsterdam, BIAX Consult, Zaandam
Van Haaster H (2003a) Op zoek naar de voedingsgewoonten van de familie Van Arkel. Een botanisch onderzoek aan de inhoud van enkele beerputten en mestkuilen uit de 14e-17e eeuw aan de Krijtstraat in Gorinchem. (BIAXiaal 177) BAAC BV, BIAX Consult, Zaandam
Van Haaster H (2003b) Slofferbonen in hamelensop. Een botanisch onderzoek naar de voedingsgewoonten aan het Keizershof in 's-Hertogenbosch 1500-1800. (BIAXiaal 169) Gemeente ’s-Hertogenbosch, afdeling Bouwhistorie, Archeologie en Monumenten, BIAX Consult, Zaandam
Van Haaster H (2004) ‘Niet onaangenaam en sonder smaak’. Een botanisch onderzoek naar de voedingsgewoonten in de Nieuwezijds Armsteeg, Dirk van Hasseltssteeg, Zeedijk, Prins Hendrikkade en Oudezijds Achterburgwal in Amsterdam (1400-1700). (BIAXiaal 193) Gemeente Amsterdam, BIAX Consult,Zaandam
Van Haaster H (2006a) Van ‘slymsucht, vryster-siekte, hoofdsszwijmel, zijde-wee en rooden-loop’ Ofwel: De resultaten van het archeobotanisch onderzoek op het Entre-Deux terrein in Maastricht (13e-18e eeuw). (BIAXiaal 256) BAAC BV, BIAX Consult, Zaandam
Van Haaster H (2006b) ‘Tot yeders believen’, een botanisch onderzoek naar de voedingsgewoonten op de Oudezijds Voorburgwal in Amsterdam tussen 1550 en 1900. Gemeente Amsterdam, BIAX Consult, BIAXiaal 263, Zaandam
Van Haaster H (2007) Archeobotanisch onderzoek aan een 18e-eeuwse beerput in de Rozenstraat te Amsterdam. (BIAXiaal 305) Gemeente Amsterdam, BIAX Consult, Zaandam
Van Haaster H (2008) Archeobotanisch onderzoek aan enkele (post)middeleeuwse monsters van de locatie Elfhuizen in Dordrecht. (BIAXiaal 330) Gemeente Dordrecht, Bureau Projectmanagement, BIAX Consult, Zaandam
Van Haaster H (2009) Vlissingen-Dokkershaven, resultaten van het archeobotanisch onderzoek. (BIAXiaal 421) ADC ArcheoProjecten, BIAX Consult, Zaandam
Van Haaster H (2010) Archeobotanisch onderzoek aan enkele 18e-eeuwse beerputmonsters uit Amsterdam. (BIAXiaal 457) Gemeente Amsterdam, BIAX Consult, Zaandam
Van Haaster H, Hänninen K (2001) Pollen en zaden uit een beerput behorend bij Kasteel Batestein te Vianen (15e-18e eeuw Hoogheemraadschap van Delfland). (BIAXiaal 352) Projectgroep Archeologie AHR, BIAX Consult, Zaandam
Van Haaster H, Hänninen K (2004) Tiepels, Boberellen, Stekelbesien en Struyskoeck,Resultaten van het archeobotanisch onderzoek op het terrein van de Berghuijskazerne in Middelburg (1375-1725). (BIAXiaal 197) ADC ArcheoProjecten, BIAX Consult, Zaandam
Van Haaster H, Brinkhuizen DC, Zeiler JT (2001) Archeobotanisch en –zoölogisch onderzoek van twee beerputten aan de Voorstraat in KampenOok verschenen als ArchaeoBone rapport nr. 24. (BIAXiaal 125) Gemeente Kampen, BIAX Consult, Zaandam
Van Haaster H, Brinkhuizen DC, Zeiler JT (2002) Plantaardige en dierlijke resten uit een beerput (1480-1520) aan de Hofstraat in IJsselstein.Ook verschenen als ArchaeoBone Rapport 29. (BIAXiaal 133) Gemeente Kampen, BIAX Consult, Zaandam
Van Smeerdijk DG, Kubiak L, Van Rijn P (2003) Paleobotanisch onderzoek aan materiaal uit verschillende structuren van de opgraving Looërenk (gemeente Zutphen). (BIAXiaal 175) Gemeente Zutphen, BIAX Consult, Zaandam
Van Zeist W, Cappers RTJ, Ouderkerken MG, Palfenier-Vegter RM, De Roller GJ, Vrede F (2000) Cultivated and wild plant in late- and post-medieval Groningen. A study of archaeological plant remains. Groningen
Wiethold J (2000) ‘So nym dat ryß unde wasche id reyne unde wriff de hulsen alle wech’. Botanische Ergebnisse zu Ernährung und Umwelt im frühneuzeitlichen Stralsund am Beispiel der Kloake Mühlenstraße 10. Archäol Ber Mecklenburg-Vorpommern 7:221-239